In 2014 is de zogenaamde mestverwerkingsplicht ingevoerd. Deze verplichting geldt voor veehouders die met hun dieren meer fosfaat produceren dan op de bij het bedrijf geregistreerde grond mag worden geplaatst. Wanneer dat het geval is moeten deze veehouders, afhankelijk van de regio waarin ze zijn gevestigd, een deel van dit fosfaatoverschot laten verwerken. De mogelijkheden hiertoe zijn via rechtstreekse verwerking of export (vervoersdocument mest met opmerkingscode code 61), niet-rechtstreekse verwerking of export oftewel de zogenaamde driepartijenovereenkomst (afgekort: 3PO of DPO) of via de overdracht van de verwerkingsplicht naar een collega via een zogenaamde Vervangende Verwerkingsovereenkomst (afgekort: VVO). Op het niet of niet volledig voldoen aan de verwerkingsplicht staat een boete van 11 euro per kg te weinig verwerkte fosfaat.
Vooral voor staldierbedrijven of melkveebedrijven die gebruik maken van de bedrijfsspecifieke excretie is het lastig om vooraf te bepalen hoe hoog de fosfaatproductie in een gegeven jaar precies zal zijn. In een aantal gevallen kwam aan het na afloop van het jaar nog een spreekwoordelijk konijn uit de hoge hoed, waardoor de fosfaatproductie hoger bleek dan vooraf verondersteld: een sterke afwijking ten opzichte van vorig jaar, een vergeten vracht mineralen of voer dat niet in de initiële berekening was opgenomen, een hoger voerverbruik dan verondersteld, een tegenvallend BEX voordeel, etc. Het resultaat kan dan zijn dat er te weinig fosfaat is verwerkt. De vraag is vervolgens: kan die fout nog worden hersteld oftewel: kunnen na afloop van een kalenderjaar nog mestverwerkingsovereenkomsten worden afgesloten en geregistreerd?
Het antwoord op die vraag wordt door RVO beantwoord met: Nee, u moet uw driepartijenovereenkomsten of VVO’s gedurende het kalenderjaar afsluiten en de gegevens daarvan tijdig registreren en insturen. Voor rechtstreekse transporten naar de verwerker of rechtstreekse export (vervoersdocument mest met opmerkingscode 61) geldt dat de gegevens van het vervoersdocument mest in verband met bemonstering, uiterlijk 30 werkdagen na transport moeten worden ingestuurd. Het transport zelf moet dan wel uiterlijk in het kalenderjaar waarvoor de mestverwerkingsplicht geldt zijn uitgevoerd.
Op verzoeken om de termijn voor registratie van VVO’s te verlengen tot bijvoorbeeld 1 februari en deze daarmee gelijk te trekken aan het inleveren van de aanvullende gegevens is niet tegemoet gekomen (voor driepartijenovereenkomsten geldt ook een leveringsplicht van mest, omwille van deze reden is het verzoek alleen gedaan voor VVO’s). Herstellen van een fout na afloop van het kalenderjaar wordt dus niet geaccepteerd door RVO. Dit betekent dat om een boete te beperken, in voorkomende gevallen zal moeten worden ingezet op matiging van een eventuele boete. Hiervoor kunnen nu al wel acties worden ingezet.